درباره‌ی برنامه‌های گلها

جِین لویسن | برگرفته شده از سایت گل‌ها

برنامه‌ٔ راديو گلها به مدت ۲۳ سال از ۱۳۳۵ تا ۱۳۵۷ از راديو ملی ايران پخش می‌شد. اين مجموعه برنامه‌ها جمعاً شامل ۸۵۰ ساعت مقدمه و شعرخوانی به همراه آواز بود، که در اين ميان تک نوازی‌هايی نيز گنجانده شده بود. طرح اصلی اين برنامه از داوود پيرنيا، معاون نخست وزير در یک دوره، بود که علاوه بر داشتنِ شهرتی به سزا در امر قضا و سياست، دانشمندی وطن‌پرست و فرهيخته به شمار می آمد که عشق به سرزمين مادری و زبان پارسی و فرهنگ غنی ايران زمين و شعر و ادب آن دیار در وجودش ريشه دوانده بود. وی پس از بازنشستگی و ترکِ زندگیِ سیاسی، به سال ۱۳۳۵ به مدت يازده سال خود را تمام و کمال وقف توليد برنامۀ گلها کرد.

پيرنيا بسياری از بزرگان علم و ادب پارسی را به همکاری با خويشتن فراخواند تا آنجا که موفق به جلب حمايت گروهِ بسیاری ‌از دانشمندان، هنرمندان و موسيقی‌دانانِ بنامِ آن عصر شد. از جمله‌ٔ اين افراد می‌توان به استادانِ معارف اسلامی، همچون جلال‌الدين همايی، سعيد نفيسی، و بديع‌الزمان‌فروزانفر؛ سناتور، نويسنده و دانشمند، علی دشتی؛ ملک‌الشعراء عصر، لطف‌علی صورتگر؛ تاريخ‌دان بنام، رضازاده شفق؛ و همچنين شاعران و ترانه‌سرايان مشهوری چون معينی کرمانشاهی، عماد خراسانی، رهی معيری، تورج نگهبان، شهريار، سيمين بهبهانی، هوشنگ ابتهاج (سايه) و بيژن ترقی اشاره کرد.

علاوه بر اين، بسياری از منتقدانِ ادبیِ بنام، مجريان مشهور راديو، خوانندگان، آهنگ‌سازان و موسيقی‌دانان پر آوازۀ ايران نيز در کنار وی بودند. از جملۀ اين موسيقی‌دانان و آهنگ‌سازان می توان ابوالحسن صبا، مرتضی محجوبی، روح‌الله خالقی، حبيب‌الله بديعی، لطف‌الله مجد، مرتضی نی‌داوود، حسن کسايی، جليل شهناز، رضا ورزنده، احمد عبادی، فرهنگ شريف، و حسين تهرانی را نام برد. از خوانندگان نامدار قرن بيستم ايران که در برنامۀ گلها حضور داشتند نيز می‌توان به بزرگانی چون بنان، مرضيه، حميرا، قوامی، گلپايگانگی، ايرج، عبدالوهاب شهيدی، سيما بينا، و پوران اشاره کرد. حتی استاد محمدرضا شجريان، خوانندۀ مشهور موسیقی سنتی ايران نيز حرفه‌ٔ هنری خويش را از اين مجموعه برنامه‌ها آغاز کرد.

علاوه بر در اختيار داشتنِ اين گنجينۀ عظيم از هنرمندان، بخت و اقبال نيز به ياری پيرنيا شتافت و وی را مشمول لطف و حمايت همه‌ٔ جانبه‌ٔ نصرت‌الله معينيان، مديرکل راديوِ ملی ايران، نمود. معينيان در سال‌های ۱۳۲۹-۱۳۴۹ انقلابی ‌در برنامه‌‌های راديو ايجاد و آن‌ها را از جنبه‌ٔ تبليغات صرف شرکت‌ها و رجال سياسی خارج کرد و تبديل به وسيله‌ای ‌برای نشر و اشاعۀ فرهنگ و زبان و ادب پارسی نمود. برنامه‌های توليدی پيرنيا به سرعت در کانون‌های شعر و ادب مظهر فرهيختگی و غنا شناخته شدند، زیرا در ساخت آن‌ها از ذخيره‌ٔ ارزشمند ديوان بيش از ۵۶۰ شاعر کهن و معاصر زبان فارسی بهره گرفته شده بود. حتی تا به امروز نيز معيارهای فاخر ارائه شده در اين مجموعه برنامه همچنان سنگ محکی برای ارزش گذاری کارهای بعدی است و از آن با نام دايرة‌المعارف موسيقی ايران ياد می‌شود. به راستی چنين است زیرا بسياری از معروف‌ترين اشعار و ترانه‌های معاصر نيز مخصوص همين مجموعه برنامه تقرير و تاليف شد. [بیشتر بخوانید]